Tiền Kỹ thuật số Ngân hàng Trung ương không phải là tiền điện tử

Gần đây có sự gia tăng quan tâm đến Tiền Kỹ thuật số Ngân hàng Trung ương (CBDC), với việc Trung Quốc đang thí điểm mạnh mẽ DCEP (phiên bản kỹ thuật số của đồng Nhân dân tệ) và một số ngân hàng trung ương nổi bật nhất trên thế giới (bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ và Ngân hàng Trung ương Châu Âu) nhận xét về triển khai CBDC – chỉ ra rằng các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang xem xét những mặt tích cực và tiêu cực của việc cung cấp một loại tiền kỹ thuật số dùng cho mục đích chung của ngân hàng trung ương.

Khoảng 80% ngân hàng trung ương trong một cuộc khảo sát gần đây đang xem xét việc triển khai các CBDC và hơn một nửa đã bắt đầu chạy thử nghiệm.

Nó đến vào một thời điểm quan trọng, với các loại tiền điện tử như Ethereum và Bitcoin đã vượt qua cơn bão kinh tế dựa trên thị trường – phục vụ trong cả các trường hợp sử dụng bán lẻ và như một hàng rào thể chế, cũng như một cách tiếp cận triết học mới đối với các nguồn tài nguyên điện toán. Nền kinh tế đang được định hình lại theo những cách cơ bản trong đại dịch COVID-19, và tiền kỹ thuật số bán lẻ được đảm bảo bởi các ngân hàng trung ương có thể sẽ là bước tiếp theo.

Với sự gia tăng của tiền điện tử, sự so sánh tự nhiên đối với bất kỳ loại tiền kỹ thuật số mới nào của ngân hàng trung ương là với tiêu chuẩn của chúng. Tuy nhiên, theo nhiều cách quan trọng, nhiều đề xuất triển khai tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương hoàn toàn đi ngược lại với các nguyên tắc tiền điện tử. Trên thực tế, một lập luận ban đầu cho việc áp dụng tiền điện tử luôn là chúng sẽ đóng vai trò như một hàng rào cho những người không muốn bị ép buộc vào các lựa chọn kỹ thuật số thay thế cho tiền mặt do các ngân hàng trung ương hỗ trợ.

Sự khác biệt đầu tiên và quan trọng nhất là tiền điện tử được hỗ trợ bởi một mạng lưới những người tham gia tản khắp thế giới trong khi ngân hàng trung ương có một mục tiêu trọng tâm: chính sách công cho một quốc gia hoặc có thể là một khối các quốc gia. Điều này tạo nên sự khác biệt quan trọng.

Bất kỳ ngân hàng trung ương nào trong số này đều có xu hướng tập trung vào công ăn việc làm khi những thay đổi quan sát được về lạm phát tiền lương được coi là ít ưu tiên hơn. Điều này phần lớn đã xảy ra trong COVID-19, khi cả ECB và Cục Dự trữ Liên bang đều chạy đua để nới lỏng các hạn chế về lạm phát trong khi hướng tới “đầy đủ việc làm” cho quốc gia của họ.

Thứ hai, ý tưởng về quyền riêng tư và quyền tự-quản-lý vốn dĩ sẽ không được các CBDC tôn trọng như với tiền điện tử. Các ngân hàng trung ương luôn kề cận với các cơ quan thuế làm việc chăm chỉ nhất để thực thi các điều khoản chống rửa tiền – mối quan hệ của họ giống như mối quan hệ giữa các sĩ quan cảnh sát và công tố viên, hoặc giữa các bộ phận khác nhau trong trường đại học. Câu hỏi quan trọng về chính sách mà các CBDC đang được xây dựng theo quy định của các cơ quan kế cận phải đối mặt là ai sẽ có quyền truy cập vào dữ liệu – chứ không phải việc dữ liệu có nên tồn tại hay không.

Sẽ không khó để thấy siêu dữ liệu bắt buộc được đính kèm trong mọi giao dịch với CBDC được tiết lộ một cách có chọn lọc cho một số cơ quan nhất định. Trên thực tế, chỉ tiền điện tử mới cho phép bạn giao dịch giữa các biên giới mà không buộc bản thân phải tuân theo chế độ quản lý của quốc gia này hay quốc gia khác, cho phép bạn thể hiện lượng dữ liệu bạn muốn chia sẻ về bản thân.

Có một giả định mặc định rằng những người sử dụng công nghệ bảo vệ quyền riêng tư được cho là có hoạt động tội phạm (điều mà Bộ Tư pháp Hoa Kỳ gần đây đã nhận định) và sự thúc đẩy gần đây của nhiều quốc gia ủng hộ việc giới hạn mã hóa end-to-end (đầu-cuối) trong khi việc thúc đẩy tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương sẽ khiến mọi người ngập ngừng về việc các chính phủ sẽ hướng tới quyền riêng tư một cách trung thực thế nào, và khả năng cho mọi người thực hiện các giao dịch tài chính theo cách họ chọn.

Cuối cùng, một điểm nhấn mạnh khác là tiền điện tử đang được thử nghiệm tương đối nhiều. Có nhiều lý do để tấn công hệ thống cơ bản trên nhiều bề mặt tấn công khác nhau: lỗ hổng trong các sàn giao dịch mà nhiều người sử dụng để mua bán, các vấn đề về quyền tự quản lý và xác định địa chỉ ví sau khi sử dụng lại, khả năng xảy ra một cuộc tấn công toàn chuỗi (chẳng hạn như cuộc tấn công 51%) và hơn thế nữa.

Thực tế là các hệ thống này đã đạt đến quy mô như hiện tại còn ấn tượng hơn bởi vì tiền điện tử không có quân đội đằng sau chúng hay một thế lực độc quyền sử dụng vũ lực. Các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương thể hiện một bề mặt tấn công thậm chí còn lớn hơn với sự tán thành của nhà nước – các biện pháp bảo vệ đối với tiền giấy đã lặp đi lặp lại qua nhiều thế kỷ, trong khi các cuộc tấn công tập trung vào an ninh mạng sẽ trở nên khó khăn và nặng nề từ các quốc gia đối thủ và tin tặc có động cơ tài chính.

Thay vì sự phát triển theo lý thuyết trò chơi về các ưu đãi, các quốc gia sẽ phải đối mặt với hàng loạt cuộc tấn công gần như cùng một lúc trong khi việc cho mượn tính hợp pháp và sự tin tưởng đối với một loại tiền kỹ thuật số có thể chưa xứng đáng. Rốt cuộc, như các vụ hack quy mô lớn đã cho thấy, các bang phải vật lộn với việc bảo vệ thông tin quan trọng về nhân viên nội bộ và các dịch vụ quan trọng như máy chủ bầu cử hoặc hộp thư email nhạy cảm về chính trị – thêm tiền và dòng chảy tài chính vào hỗn hợp sẽ làm tăng khả năng sơ suất của nhà nước.

Với sự gia tăng của tiền điện tử và tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương, cũng khá hấp dẫn khi so sánh tương quan giữa hai loại này. Nhưng có những khác biệt quan trọng, thiết yếu giữa hai vấn đề này cần phải liệt kê. Một số người có thể coi việc tạo ra các loại tiền kỹ thuật số mới của ngân hàng trung ương là mối tương quan với sự thành công của tiền điện tử, nhưng trên thực tế, chúng có tính cạnh tranh cao hơn so với các dịch vụ hợp tác. Việc tạo ra và phân phối không thể tránh khỏi các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương là lý do chính giải thích tại sao tiền điện tử tồn tại – không chỉ như một hàng rào tài chính mà còn là một hàng rào kỹ thuật.

Theo Forbes